📌 1. Denkleştirme Nedir?
📌 Denkleştirme, miras bırakanın hayattayken belirli bir mirasçısına yaptığı bağış, mal devri veya diğer mali kazandırmaların, miras paylaşımında diğer mirasçılar arasında denge sağlanması amacıyla dikkate alınması işlemidir.
✔ Türk Medeni Kanunu’nun (TMK) 669-675. maddelerinde düzenlenmiştir.
✔ Yasal mirasçılar arasında uygulanır.
✔ Amaç, mirasçıların eşit şekilde mirastan pay almasını sağlamaktır.
✔ Denkleştirme işlemi, mirasçılar arasında anlaşmalı veya mahkeme kararıyla yapılabilir.
🚨 Örnek: Bir baba, sağlığında oğluna bir arsa bağışlamış ancak diğer çocuklarına benzer bir bağış yapmamışsa, denkleştirme kapsamında bu bağış miras paylaşımında dikkate alınabilir.
📌 2. Denkleştirme Kapsamına Giren Kazandırmalar
📌 Mirasçılar arasında denkleştirme işlemi, belirli kazandırmalar için uygulanır:
| Denkleştirmeye Konu Kazandırmalar | Açıklama |
|---|---|
| Bağışlar ve Hibe Edilen Mallar | Miras bırakanın, sağlığında mirasçılardan birine bağış yapması. |
| Borçların Affedilmesi veya Silinmesi | Miras bırakan, bir mirasçının borcunu silmişse, denkleştirme yapılır. |
| Eğitim ve Meslek Kazandırma Desteği | Bir mirasçıya sağlanan ekstra eğitim veya meslek desteği. |
| İş Kurma veya Ticari Destek | Miras bırakanın bir mirasçısına ticari faaliyet için sermaye sağlaması. |
🚨 Örnek: Bir baba, oğluna bir dükkân hibe ettiyse ancak diğer çocuklarına böyle bir kazandırma yapmadıysa, bu durum denkleştirme işlemine tabi olabilir.
📌 3. Denkleştirme Kimler İçin Geçerlidir?
📌 Denkleştirme işlemi yalnızca belirli mirasçılar arasında yapılabilir:
✔ Yalnızca yasal mirasçılar için geçerlidir.
✔ Miras bırakanın altsoyu (çocuklar, torunlar) için uygulanır.
✔ Eş ve anne-baba için uygulanmaz.
✔ Atanmış mirasçılar (vasiyetle belirlenen mirasçılar) için denkleştirme yapılmaz.
🚨 Örnek: Bir baba, üç çocuğundan birine büyük miktarda para verdiğinde, diğer çocuklar mahkemeye başvurarak denkleştirme talep edebilir.
📌 4. Denkleştirme Türleri
📌 Denkleştirme işlemi iki farklı şekilde uygulanır:
| Denkleştirme Türü | Açıklama |
|---|---|
| Fiili Denkleştirme (Aynen Geri Verme) | Mirasçı, kazandırmayı aynen iade eder. |
| Mali Denkleştirme (Bedel Ödeme) | Mirasçı, kazandırmanın değerini hesaplayarak diğer mirasçılara paylarını öder. |
🚨 Örnek: Miras kalan bir ev, denkleştirme kapsamında değerlendirilerek, mirasçılardan biri evi alıp diğer mirasçılara değer karşılığı ödeme yapabilir.
📌 5. Denkleştirme Davası Nasıl Açılır?
📌 Miras paylaşımında denkleştirme talep eden mirasçılar, mahkemeye başvurarak dava açabilir.
✔ Yetkili Mahkeme: Mirasın açıldığı yer Sulh Hukuk Mahkemesi’dir.
✔ Kimler Açabilir? Mirasçılar arasında haksızlığa uğradığını düşünen kişiler.
✔ Dava Açma Süresi: Mirasın açılmasından itibaren 10 yıl içinde açılmalıdır.
🚨 Örnek: Bir kardeş, diğer kardeşin mirastan haksız yere fazla kazanç sağladığını iddia ediyorsa, mahkemeye başvurarak denkleştirme talep edebilir.
📌 6. Denkleştirme ve Miras Paylaşımı
📌 Denkleştirme, mirasın eşit bölüşülmesini sağlamak amacıyla şu şekilde uygulanır:
✔ Kazandırma değeri hesaplanarak mirasçıların miras payları düzeltilir.
✔ Mirasçılar arasında taşınmazlar veya nakit olarak denkleştirme yapılabilir.
✔ Eğer mirasçılar anlaşamazsa, mahkeme müdahalesi gerekir.
🚨 Örnek: Bir mirasçı, babasından 500.000 TL bağış aldıysa, miras paylaşımında diğer mirasçılar lehine bu tutar dikkate alınır.
📌 7. Denkleştirme ve Tenkis Davası Arasındaki Farklar
📌 Denkleştirme ve tenkis davaları, farklı hukuki süreçleri kapsar:
| Özellik | Denkleştirme | Tenkis |
|---|---|---|
| Kimler için geçerli? | Yasal mirasçılar arasında uygulanır. | Saklı paylı mirasçılar için uygulanır. |
| Hangi kazandırmalar kapsanır? | Miras bırakanın sağlığında yaptığı kazandırmalar. | Saklı payı ihlal eden miras sözleşmeleri. |
| Amaç | Mirasçılar arasında eşit paylaşımı sağlamak. | Saklı pay hakkını korumak. |
🚨 Örnek: Bir baba, sağlığında bir çocuğuna fazla bağış yaptıysa denkleştirme uygulanır. Ancak miras paylarını ihlal eden bir vasiyet varsa, tenkis davası açılabilir.
📌 8. Mirasçılar Arasında Denkleştirme Konusunda Dikkat Edilmesi Gerekenler
📌 Mirasçılar arasında denkleştirme yaparken şu hususlara dikkat edilmelidir:
✔ Kazandırmaların gerçek değeri tespit edilmelidir.
✔ Mirasçılar arasında haksızlığa yol açılmamalıdır.
✔ Mahkemeye başvurmadan önce mirasçılar kendi aralarında anlaşmaya çalışmalıdır.
✔ Mahkemeye gidilecekse, hukuki destek alınmalıdır.
🚨 Örnek: Bir mirasçı, kardeşinin babasından fazla kazanç sağladığını iddia ediyorsa, denkleştirme talep edebilir.
📌 9. Sıkça Sorulan Sorular
🔹 Denkleştirme her miras paylaşımında zorunlu mu?
📌 Hayır, mirasçılar talep ederse uygulanır.
🔹 Hangi mirasçılar denkleştirme talep edebilir?
📌 Yalnızca altsoy mirasçıları (çocuklar, torunlar) talep edebilir.
🔹 Denkleştirme davası için zaman aşımı var mı?
📌 Evet, mirasın açılmasından itibaren 10 yıl içinde açılmalıdır.
🔹 Denkleştirme mahkeme kararı olmadan yapılabilir mi?
📌 Evet, mirasçılar kendi aralarında anlaşarak da uygulayabilir.
🔹 Denkleştirme hangi malları kapsar?
📌 Para, taşınmazlar, ticari varlıklar, borç affı ve diğer bağışlar için geçerlidir.