📌 1. İş Sağlığı ve Güvenliği Nedir?
📌 İş sağlığı ve güvenliği (İSG), çalışanların işyerinde sağlıklı ve güvenli koşullarda çalışmasını sağlamak amacıyla alınması gereken tedbirler bütünüdür.
✔ 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu ile düzenlenmiştir.
✔ Amaç, iş kazalarını ve meslek hastalıklarını önlemek, çalışanların bedensel ve ruhsal sağlığını korumaktır.
🚨 Örnek:
Bir inşaat şirketinin çalışanlarına baret ve emniyet kemeri kullanımı zorunluluğu getirmesi, iş sağlığı ve güvenliği uygulamasına örnektir.
📌 2. İşverenin İş Sağlığı ve Güvenliği Konusundaki Yükümlülükleri
| İşverenin Yükümlülükleri | Açıklama |
|---|---|
| Risk değerlendirmesi yapmak | İş yerindeki tehlikeleri belirleyip, riskleri analiz etmek zorunludur. |
| İş sağlığı ve güvenliği eğitimi vermek | Çalışanlara iş güvenliği ile ilgili düzenli eğitimler verilmelidir. |
| İş yerinde iş güvenliği uzmanı ve işyeri hekimi bulundurmak | Çalışan sayısına ve tehlike sınıfına göre iş güvenliği uzmanı ve hekim istihdam edilmelidir. |
| Kişisel koruyucu ekipman sağlamak | Çalışanların korunması için baret, eldiven, gözlük gibi ekipmanlar verilmelidir. |
| Acil durum planı hazırlamak | Yangın, patlama gibi acil durumlara karşı planlama yapılmalı ve tatbikat düzenlenmelidir. |
| Çalışanların sağlık gözetimini sağlamak | İşe giriş ve periyodik sağlık kontrolleri yaptırılmalıdır. |
🚨 Örnek:
20 işçi çalıştıran bir mobilya atölyesi, tehlikeli sınıfta yer aldığı için bir iş güvenliği uzmanı ve işyeri hekimi ile çalışmak zorundadır.
📌 3. İş Sağlığı ve Güvenliği İhlalleri Nelerdir?
| İhlal Türü | Örnek Durumlar |
|---|---|
| Risk değerlendirmesi yapmamak | İş yerinde olası tehlikeler ve riskler tespit edilmeden çalışmaya devam edilmesi. |
| Eğitim vermemek | Çalışanların tehlikeli makineleri kullanmadan önce iş güvenliği eğitimi almaması. |
| Kişisel koruyucu ekipman sağlamamak | İnşaat sahasında çalışanlara baret veya emniyet kemeri verilmemesi. |
| İşyeri hekimi ve iş güvenliği uzmanı görevlendirmemek | Tehlikeli sınıfta yer alan fabrikada iş güvenliği uzmanı bulundurulmaması. |
| İş kazasını bildirmemek | Bir işçinin iş yerinde ağır yaralanmasına rağmen SGK ve Çalışma Bakanlığı’na bildirilmemesi. |
🚨 Örnek:
Bir inşaat firması, işçilerine baret ve emniyet kemeri vermediği için yüksekten düşen işçi ağır yaralanmıştır. Bu durum, İSG yükümlülüğünün ihlali olarak değerlendirilir.
📌 4. İş Sağlığı ve Güvenliği İhlallerinde Uygulanan Cezai Yaptırımlar
📌 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu’na göre iş sağlığı ve güvenliği kurallarına uymayan işverenlere idari para cezaları ve adli cezalar uygulanır.
✅ 4.1. İdari Para Cezaları (2025 Güncel Rakamlar Yaklaşık Tahmini)
| İhlal Türü | Cezai Yaptırım (TL) |
|---|---|
| Risk değerlendirmesi yapmamak | 58.000 TL |
| İş güvenliği uzmanı ve işyeri hekimi bulundurmamak | 29.000 TL (her ay için) |
| Çalışanlara İSG eğitimi vermemek | 3.000 TL (her çalışan için) |
| Kişisel koruyucu ekipman temin etmemek | 2.500 TL (her çalışan için) |
| İş kazasını SGK’ya bildirmemek | 10.000 TL |
| Acil durum planı hazırlamamak | 16.000 TL |
🚨 Örnek:
Bir işveren, 5 işçisine kişisel koruyucu ekipman vermediği tespit edilirse, 5 x 2.500 TL = 12.500 TL ceza uygulanabilir.
✅ 4.2. Adli Cezalar (Hapis Cezası ve Tazminat)
| Suç | Cezai Yaptırım |
|---|---|
| İSG kurallarına uymama sonucu ölümle sonuçlanan iş kazası | Taksirle Ölüme Sebebiyet Verme (5237 sayılı TCK m.85): 2 yıldan 6 yıla kadar hapis cezası |
| İSG kurallarına uymama sonucu yaralanma | Taksirle Yaralama (TCK m.89): 3 aydan 1 yıla kadar hapis cezası veya adli para cezası |
🚨 Örnek:
Bir işçi, iş yerindeki eksik güvenlik tedbirleri nedeniyle hayatını kaybederse, işveren hakkında taksirle ölüme sebebiyet verme suçundan hapis cezası davası açılabilir.
📌 5. İşverenin Hukuki ve Mali Sorumluluğu
📌 İşveren, iş kazası veya meslek hastalığı durumunda, yalnızca cezai yaptırımlarla değil, tazminat davalarıyla da karşılaşabilir.
| Tazminat Türü | Açıklama |
|---|---|
| Maddi Tazminat | Çalışanın tedavi giderleri, iş göremezlik tazminatı gibi kalemleri kapsar. |
| Manevi Tazminat | Çalışanın ve ailesinin çektiği acı ve üzüntü nedeniyle talep edilir. |
🚨 Örnek:
Bir işçinin iş kazasında parmağı kopmuşsa, işveren hem tedavi masraflarını hem de çalışanın iş gücü kaybını karşılamak zorundadır.
📌 6. İş Sağlığı ve Güvenliği İhlallerinden Kaçınmak İçin Çözüm Önerileri
| Sorun | Çözüm Önerisi |
|---|---|
| Risk değerlendirmesi yapılmaması | Yıllık düzenli risk analizi yapılmalı. |
| İSG eğitimlerinin aksatılması | İşe girişte ve periyodik olarak eğitim verilmeli. |
| Koruyucu ekipman eksikliği | Çalışanlara düzenli ekipman temini sağlanmalı. |
| İSG uzmanı bulundurulmaması | Dışarıdan yetkili OSGB firması ile çalışılabilir. |
📌 7. Sıkça Sorulan Sorular
🔹 İş güvenliği eğitimi almadım, şikayet edebilir miyim?
📌 Evet. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’na şikayet edebilirsiniz.
🔹 İş kazasını geç bildiren işverene ceza var mı?
📌 Evet. 10.000 TL idari para cezası uygulanır.
🔹 İş yerimde güvenlik önlemleri yetersiz, işten ayrılabilir miyim?
📌 Evet. İş Kanunu 24/II-f uyarınca haklı fesih hakkınız doğar.