📌 Giriş
Ticari faaliyetler sırasında müşteriler veya iş ortakları tarafından yapılan gecikmiş ödemeler ve ödenmeyen borçlar, şirketlerin mali yapısını olumsuz etkileyebilir. İcra takibi, şirketlerin borçlarını yasal yollarla tahsil etmek için başvurabileceği en etkili hukuki yöntemlerden biridir.
📌 2004 sayılı İcra ve İflas Kanunu (İİK), icra takip sürecini ve haciz işlemlerini düzenlemektedir.
Bu makalede, icra takibinin nasıl başlatılacağı, ilamlı ve ilamsız icra arasındaki farklar, haciz işlemleri, borçlunun hakları ve şirketlerin alacak tahsilini hızlandırmak için alabileceği önlemler detaylı olarak ele alınacaktır.
📌 İcra Takibi Nedir? Hukuki Dayanakları
📌 İcra takibi, alacaklıların ödenmeyen borçlarını tahsil etmek için icra dairesi aracılığıyla başlattıkları yasal bir süreçtir.
✔ 2004 sayılı İcra ve İflas Kanunu (İİK), icra takip işlemlerinin nasıl yürütüleceğini düzenler.
✔ 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu (TBK), borç-alacak ilişkilerinin hukuki çerçevesini belirler.
✔ 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu (HMK), mahkeme kararlarına dayalı icra işlemlerini kapsar.
📌 Örnek: Bir lojistik firması, taşımacılık hizmeti verdiği bir müşterisinden ödeme alamazsa, icra takibi başlatarak borcunu tahsil etmeye çalışabilir.
📌 Önemli Not: İcra takibi başlatmak için mahkeme kararı gerekmeyebilir; borç senede veya faturaya dayalı ise doğrudan ilamsız icra takibi başlatılabilir.
📌 Şirketlerin İcra Takibi Başlatma Süreci
📌 Alacaklı şirketler, borçlularından ödemelerini tahsil edebilmek için belirli hukuki adımları takip etmelidir.
✔ 1️⃣ Borçluya İhtarname Gönderme
- Borçlunun borcunu ödemesi için noter aracılığıyla ihtarname gönderilebilir.
- Ödeme süresi dolduğunda borç ödenmezse, icra takibi başlatılabilir.
✔ 2️⃣ İcra Takibi Başvurusu
- İlgili icra dairesine takip talebi sunulur.
- Takip talebinde, borcun miktarı, alacağın dayanağı ve borçlunun kimlik bilgileri belirtilmelidir.
✔ 3️⃣ Borçluya Ödeme Emri Gönderme
- İcra dairesi, borçluya ödeme emri gönderir ve belirli bir süre içinde ödeme yapması veya itiraz etmesi gerektiğini bildirir.
📌 Örnek: Bir yazılım firması, sözleşmeye dayanarak verdiği hizmetin bedelini tahsil edemezse, icra takibi başlatarak borçlu şirkete ödeme emri gönderebilir.
📌 Önemli Not: Borçlu, icra takibine 7 gün içinde itiraz edebilir. Bu sürede itiraz edilmezse, takip kesinleşir ve haciz işlemleri başlatılabilir.
📌 İlamsız ve İlamlı İcra Takibi Arasındaki Farklar
📌 İcra takibi iki farklı şekilde yürütülebilir: ilamsız icra ve ilamlı icra.
| Özellik | İlamsız İcra Takibi | İlamlı İcra Takibi |
|---|---|---|
| Mahkeme kararı gerekir mi? | Hayır | Evet |
| Başlatma Süreci | Doğrudan icra dairesine başvurulur | Mahkeme kararı sonrası icra işlemi başlatılır |
| İtiraz Süresi | 7 gün içinde borçlu itiraz edebilir | 10 gün içinde icra emrine itiraz edilebilir |
| Haciz İşlemi | Takip kesinleşirse haciz uygulanabilir | Doğrudan haciz işlemi yapılabilir |
✔ 1️⃣ İlamsız İcra Takibi
- Senet, fatura veya sözleşmeye dayalı borçlar için mahkeme kararına ihtiyaç duymadan başlatılabilir.
- Borçlu, icra emrine 7 gün içinde itiraz edebilir.
✔ 2️⃣ İlamlı İcra Takibi
- Mahkeme kararı (ilam) gereklidir.
- İtiraz edilse bile icra takibi devam eder ve doğrudan haciz uygulanabilir.
📌 Örnek: Bir avukatlık bürosu, müvekkilinin kazandığı bir mahkeme kararına dayanarak ilamlı icra takibi başlatabilir.
📌 Önemli Not: İlamsız icra takibinde borçlunun itiraz hakkı bulunurken, ilamlı icra takibinde mahkeme kararı esas alındığı için borç doğrudan tahsil edilebilir.
📌 Haciz İşlemleri ve Borçlunun Hakları
📌 İcra takibi kesinleştiğinde, borçlu ödeme yapmazsa haciz işlemi başlatılabilir.
✔ 1️⃣ Borçlunun Banka Hesaplarına Haciz Konulması
- Borçlunun banka hesapları ve finansal varlıkları dondurulabilir.
✔ 2️⃣ Taşınır ve Taşınmaz Malların Haczi
- Borçlunun işyeri, araçları, makineleri ve taşınmazları haczedilebilir.
✔ 3️⃣ Borçlunun Hacze İtiraz Hakkı
- Borçlu, haciz işlemlerine karşı icra mahkemesine itiraz edebilir.
📌 Örnek: Bir şirket, borçlusunun banka hesaplarına haciz koydurarak alacağını tahsil edebilir.
📌 Önemli Not: Borçlular, haksız yere haciz uygulanması durumunda mahkemeye başvurarak haczin kaldırılmasını talep edebilir.
📌 Şirketlerin Alacak Tahsilini Hızlandırmak İçin Alabileceği Önlemler
📌 Şirketler, alacaklarını daha hızlı tahsil edebilmek için bazı önlemler almalıdır.
✔ 1️⃣ Güçlü Sözleşmeler ve Teminatlar Kullanın
- Alacakları güvence altına almak için senet, çek veya teminat mektubu alın.
✔ 2️⃣ Borçluların Mali Durumunu Takip Edin
- İş ortaklarının ve müşterilerin finansal durumlarını analiz edin.
✔ 3️⃣ Vadesi Geçmiş Borçlar İçin Erken Uyarı Sistemi Kullanın
- Ödeme tarihleri yaklaşan müşterilere hatırlatma mesajları gönderin.
✔ 4️⃣ Hukuki Danışmanlık Alın
- Alacak tahsilat sürecinde profesyonel bir avukatla çalışarak hukuki riskleri yönetin.
📌 Örnek: Bir üretim firması, büyük meblağlı siparişlerde teminat mektubu alarak ödeme riskini minimize edebilir.
📌 Önemli Not: Erken tahsilat için müşterilere peşin ödeme veya taksitli ödeme seçenekleri sunulabilir.