Ceza yargılamasında, özellikle ilk defa suç işleyen kişiler için büyük bir avantaj olan Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması (HAGB) kararı, sanığa bir şans daha tanıyan ve ceza infazını durduran özel bir uygulamadır. Ancak HAGB uygulamasında en çok kafa karışıklığı yaratan konuların başında, denetim süresinin ne zaman başladığı gelir. Bu süre, hem sanığın hakları hem de ileride verilecek kararların geçerliliği açısından belirleyicidir. Bu yazıda, “HAGB denetim süresi ne zaman başlar” sorusunun detaylı cevabını, yasal dayanakları, yargı uygulamalarını ve kritik dikkat noktalarını kapsamlı şekilde açıklıyoruz.
HAGB Nedir? Kısa Tanım
Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması (HAGB), sanığın mahkemece suçlu bulunmasına rağmen ceza hükmünün derhal açıklanmayarak 5 yıl denetim süresine tabi tutulmasını ifade eder.
Eğer bu süre içinde:
- Yeni bir suç işlemezse
- Mahkemece belirlenen yükümlülükleri yerine getirirse
Ceza açıklanmaz ve hiç hüküm giymemiş sayılır.
HAGB Denetim Süresi Nedir?
HAGB kararıyla birlikte mahkeme, sanık hakkında bir denetim süresi belirler. Bu süre:
- 18 yaş altı sanıklar için: 3 yıl
- Yetişkin sanıklar için: 5 yıl
olarak uygulanır (CMK m.231/8).
Denetim Süresi Ne Zaman Başlar?
✅ Kesin Cevap: HAGB Kararının Kesinleştiği Tarihte Başlar.
Yani:
- HAGB kararı verildikten sonra, karar taraflara tebliğ edilir.
- Taraflar itiraz etmezse, karar 7 günlük sürenin sonunda kesinleşir.
- İşte denetim süresi bu tarihte (kesinleşme tarihi) başlar.
📌 Örnek:
- HAGB kararı: 1 Nisan 2024
- Tebliğ tarihi: 5 Nisan 2024
- İtiraz süresi: 7 gün → 12 Nisan 2024
- Denetim süresi başlangıcı: 12 Nisan 2024
Yasal Dayanak: Ceza Muhakemesi Kanunu (CMK) m.231
CMK m.231/8’e göre:
“Sanık, denetim süresi içinde kasıtlı bir suç işlemediği ve yükümlülüklere uygun davrandığı takdirde açıklanması geri bırakılan hüküm açıklanmaz.”
Bu madde kapsamında denetim süresi, HAGB kararının kesinleşmesinden itibaren işlemeye başlar.
Yargıtay ve Uygulama Kararları
Yargıtay 19. Ceza Dairesi 2017/4221 E. – 2018/2214 K.
“HAGB kararına karşı itiraz süresi dolmadan denetim süresi başlamaz. Sürenin başlangıcı, kararın kesinleşme tarihidir.”
Adalet Bakanlığı Görüşü:
- CMK 231 kararları, infaz değil usul hukuku kapsamında değerlendirilir.
- Bu nedenle infaz kanunu hükümleri değil, CMK’da yer alan usul hükümleri uygulanır.
HAGB Süresince Nelere Dikkat Edilmeli?
- Yeni bir kasıtlı suç işlememek
- Belirlenen yükümlülükleri yerine getirmek (rehabilitasyon, denetimli serbestlik, eğitim vb.)
- Adres değişikliklerini bildirmek
- Tebligatları takip etmek
Bu kurallara uyulmazsa, mahkeme hükmü açıklar ve ceza infaz edilir.
HAGB Kararı Kesinleşmeden Ne Olur?
- Hüküm “askıda” kalır.
- Denetim süresi başlamamış olur.
- İtiraz edilirse, istinaf/temyiz gibi yollar işlemez ama mahkeme kararı yeniden gözden geçirir.
- Karar bozulursa, HAGB ortadan kalkar ve yeniden hüküm kurulur.
Denetim Süresi İçinde Suç İşlenirse Ne Olur?
Eğer kişi HAGB süresi içinde kasten yeni bir suç işlerse, mahkeme:
- Hükmü açıklar,
- Önceki ceza infaz edilir,
- Yeni suç da ayrıca cezalandırılır.
HAGB’nin “bir şans” olduğu unutulmamalı.
Denetim Süresi Bittikten Sonra Ne Olur?
- Kişi, süreci sorunsuz tamamlarsa, hüküm açıklanmaz.
- Mahkeme kararıyla HAGB hükmü iptal edilir.
- Kişi hiç mahkum olmamış sayılır.
- Sabıka kaydı (adli sicil) temizlenir.
HAGB ve Adli Sicil Kaydı (Sabıka Kaydı)
- HAGB süreci tamamlanana kadar gizli sicil kaydı tutulur.
- Süre sonunda ceza açıklanmazsa, bu kayıt adli sicilden de silinir.
- Ancak yeni suç işlenirse iki ceza da görünür hale gelir.
Avukatla Takip Etmenin Önemi
HAGB süreçleri, özellikle sürelerin hesaplanması, yükümlülüklerin denetlenmesi ve itiraz hakkının korunması bakımından teknik bilgi gerektirir. Bu nedenle, ceza hukuku alanında deneyimli bir avukatla süreci yürütmek, ilerideki hak kayıplarının önüne geçer.
Sonuç: HAGB’de Süreler Hayati Önem Taşır
HAGB denetim süresi ne zaman başlar? sorusunun cevabı net: HAGB kararının kesinleştiği tarihte başlar. Bu sürenin doğru hesaplanması, yükümlülüklerin yerine getirilmesi ve yeni suç işlenmemesi durumunda kişi hem ceza almaktan kurtulur hem de sicil kaydı temiz kalır. Bu nedenle sürecin dikkatle takip edilmesi ve hukuki destek alınması şarttır.