Giriş
Ceza yargılamasında sanığın lehine olan düzenlemelerden biri de HAGB (Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması) kurumudur. Ancak HAGB kararı sonrasında kişi, belirlenen denetim süresi içinde yükümlülüklerini yerine getirmez veya yeni bir suç işlerse, HAGB bozulabilir ve hüküm açıklanabilir. Bu makalede, HAGB’nin bozulması nedir, hangi durumlarda olur, usulü nasıldır ve sonuçları nelerdir sorularının yanıtlarını detaylı olarak ele alacağız.
HAGB (Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması) Nedir?
HAGB, sanık hakkında verilen mahkumiyet kararının belirli bir denetim süresi boyunca açıklanmayarak ertelenmesidir. Sanık bu süre içinde suç işlemez ve yükümlülüklerini yerine getirirse, dava düşer ve mahkumiyet hiç gerçekleşmemiş sayılır.
Şartları (CMK 231):
- 2 yıl veya daha az süreli hapis ya da adli para cezası olmalı,
- Sanık daha önce kasıtlı bir suçtan mahkum olmamalı,
- Mahkeme, HAGB’nin uygun olduğuna kanaat getirmeli,
- Sanık HAGB kararını kabul etmelidir.
HAGB’nin Bozulması Ne Demektir?
HAGB kararının verildiği bir dosyada, denetim süresi içinde sanığın yükümlülüklerini ihlal etmesi veya kasıtlı yeni bir suç işlemesi halinde, mahkeme daha önce açıklanmamış olan hükmü açıklar. Bu duruma HAGB’nin bozulması denir.
HAGB Ne Zaman Bozulur?
Aşağıdaki durumlarda HAGB bozulur:
1. Denetim Süresi İçinde Kasıtlı Suç İşlenmesi
- Sanık, denetim süresi içinde yeniden kasten bir suç işlerse,
- Yeni suçun kesinleşmesi gerekmez; hakkında açılan dava yeterli olabilir.
2. Yükümlülüklere Aykırı Davranış
Sanığın HAGB kapsamında aşağıdaki yükümlülükleri yerine getirmemesi:
- Denetimli serbestlik tedbirlerine uymaması
- Uzaklaştırma kararlarını ihlal etmesi
- Kamu yararına çalışma veya eğitim programlarına katılmaması
- Belirli yerlere gitmeme/çalışma yasağını ihlal etmesi
HAGB’nin Bozulması Usulü Nasıldır?
1. Savcılık Tarafından Takip
Denetim süresi içinde yükümlülük ihlali belirlenirse, savcılık HAGB kararının bozulması için mahkemeye yazı yazar.
2. Mahkeme İncelemesi
Mahkeme, dosya üzerinden veya duruşma açarak inceleme yapar.
3. Taraflara Davet
Sanık ve avukatı duruşmaya çağrılır. Sanığa savunma hakkı tanınır.
4. Hükmün Açıklanması
Mahkeme, şartların oluştuğuna karar verirse, önceden verilmiş ancak açıklanmamış mahkumiyet kararını açıklar.
HAGB Kararı Açıldığında Ne Olur?
- Hüküm açıklanır ve kesinleşince adli sicile (sabıka kaydına) işlenir.
- Ceza infaz edilir: hapis cezası varsa cezaevine girilir veya denetimli serbestlik uygulanabilir.
- Karara karşı itiraz ve istinaf yolları açıktır.
Bozulmayan HAGB’nin Sonucu Nedir?
- Sanık, denetim süresi sonunda yükümlülüklere uyarsa ve yeni suç işlemezse,
- Mahkeme HAGB kararıyla davayı ortadan kaldırır,
- Sanık hakkında hiçbir mahkumiyet kararı verilmemiş sayılır,
- Sabıka kaydı oluşmaz.
HAGB’nin Bozulmasına Karşı İtiraz Edilebilir mi?
Evet. HAGB kararının bozulmasına ve hükmün açıklanmasına karşı 7 gün içinde itiraz edilebilir.
- İtiraz, aynı yargı çevresindeki bir ağır ceza mahkemesine yapılır.
- Gerekirse, istinaf ve temyiz yolları da kullanılabilir.
Yargıtay Uygulamaları
Yargıtay içtihatlarına göre:
- HAGB kararı verilmiş bir kişi hakkında açılan yeni davanın henüz sonuçlanmamış olması bile HAGB’yi bozabilir.
- HAGB kararına esas yükümlülüklerin açıkça belirlenmemesi durumunda, bozma kararı geçersiz sayılabilir.
Sonuç
HAGB, sanıklar için ikinci bir şans niteliği taşır. Ancak bu şans, sorumluluklarını yerine getirmeyen veya yeniden suç işleyen kişiler için geçersiz hale gelir. HAGB kararının bozulması, kişinin ceza almasına ve adli siciline mahkumiyetin işlenmesine neden olur.
Eğer hakkınızda HAGB kararı verilmişse, denetim süresi boyunca yükümlülüklere tam uyum sağlamanız büyük önem taşır. HAGB’nin bozulmasıyla karşı karşıya kalırsanız, bir ceza avukatından profesyonel destek almanız tavsiye edilir.