657 sayılı Devlet Memurları Kanunu uyarınca kamu görevlileri, mahkumiyet kararları sonrası memuriyet statülerini kaybetme riski ile karşı karşıya kalabilirler. Özellikle “1 yıldan fazla hapis cezası” alan memurların durumu sıkça merak edilmektedir. Bu kapsamda Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması (HAGB) uygulamasının memuriyeti nasıl etkilediği de ciddi önem taşır.
Peki, 1 yıldan fazla ceza alan memur hakkında HAGB kararı verilirse memuriyet sona erer mi? İşte bu yazıda tüm bu soruları detaylı olarak açıklıyoruz.
HAGB (Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması) Nedir?
CMK 231’e göre, belirli şartlar dahilinde mahkeme, sanığın sabıkasız olması ve tekrar suç işlemeyeceği kanaatine varması durumunda, verdiği mahkumiyet kararını açıklamadan geri bırakabilir.
Bu durumda;
- HAGB verilen karar kesinleşmiş mahkumiyet sayılmaz.
- Sanık 5 yıl (bazı suçlarda 3 yıl) denetime tabi tutulur.
- Bu süre içinde suç işlemezse karar hiç verilmemiş sayılır.
1 Yıldan Fazla Ceza Alan Memur Ne Olur?
657 Sayılı DMK – Madde 48/5:
“Taksirli suçlar hariç, affa uğramış olsa bile 1 yıl veya daha fazla hapis cezası alanlar memur olamaz.”
Bu madde, yalnızca mahkumiyet kararlarının kesinleşmesi halinde uygulanabilir.
Ancak…
HAGB kararı kesinleşmiş mahkumiyet sayılmadığı için bu madde doğrudan uygulanmaz.
HAGB Alan Memur Memuriyetten Atılır mı?
CEVAP: Hayır.
- HAGB kararı, mahkumiyet hükmü doğurmadığı için memuriyeti doğrudan sona erdirmez.
- Ancak, bazı kurumlar idari soruşturma açarak disiplin cezası uygulayabilir.
- Güvenlik soruşturması ve terfi işlemlerinde etkili olabilir.
Yargıtay ve Danıştay Kararları Ne Diyor?
- Danıştay 12. Dairesi: HAGB kararı verilmiş bir mahkumiyet, memuriyetten çıkarılma gerekçesi olamaz.
- Yargıtay: HAGB, cezanın infazını engellediği gibi, sabıka kaydına da işlenmemelidir.
Ancak:
- Eğer suç, ahlaki zafiyet yaratan nitelikteyse (cinsel suçlar, dolandırıcılık, zimmet vb.), idari açıdan disiplin süreci başlatılabilir.
HAGB Kararı Sabıka Kaydına İşler mi?
Hayır.
HAGB kararı verilen ceza, adli sicil kaydına işlemez.
Ancak kolluk kuvvetleri veya mahkemeler, arşiv kayıtlarına ulaşabilir.
Hangi Suçlar İçin HAGB Uygulanmaz?
- 2 yılın üzerinde hapis cezası
- Terör suçları
- Cinsel saldırı, çocuk istismarı gibi katalog suçlar
- Sanığın daha önce kasıtlı suçtan mahkumiyeti varsa
Bu durumlarda HAGB uygulanamaz ve memuriyetten çıkarma süreci başlayabilir.
HAGB Kararı Verilen Memura Disiplin Cezası Verilebilir mi?
Evet.
Disiplin hukuku, ceza hukukundan farklı işler.
Kurum, HAGB’yi “ahlaki zafiyet” olarak değerlendirirse:
- Uyarı
- Kınama
- Kademe ilerleme durdurma
- Devlet memurluğundan çıkarma
gibi cezaları verebilir. Her şey suçun niteliğine ve memurun göreviyle ilişkisine bağlıdır.
Sonuç: HAGB Memuriyeti Kesmese de İdari Etkilere Sahiptir
Sonuç olarak, 1 yıldan fazla ceza alan memur hakkında HAGB kararı verilmişse, bu kişi yasal olarak memuriyetine devam edebilir. Ancak kurumlar disiplin hükümleri çerçevesinde değerlendirme yapabilir ve karar alabilir. Bu nedenle süreç dikkatle yönetilmeli, hukuki destek alınmalıdır.
Sık Sorulan Sorular (SSS)
1. HAGB kararı alırsam memuriyetim sona erer mi?
Hayır. HAGB mahkumiyet doğurmaz, bu nedenle 657 sayılı kanuna göre memuriyet sona ermez.
2. 1 yıl 2 ay hapis cezasına HAGB uygulanır mı?
Hayır. Sınır 2 yıldır. 2 yıldan fazla cezalarda HAGB uygulanmaz.
3. HAGB sicile işler mi?
Adli sicile işlemez. Ancak arşiv kayıtlarında görünür.
4. HAGB kararından sonra disiplin cezası alır mıyım?
Alabilirsiniz. Kurumunuzun değerlendirmesi ve suçun niteliği önemlidir.
5. Güvenlik soruşturmasında HAGB sorun olur mu?
Evet. HAGB kararları arşivde görülebilir ve güvenlik değerlendirmelerini etkileyebilir.
6. HAGB kararı bozulursa memuriyetim ne olur?
Mahkumiyet kesinleşirse 657’ye göre memuriyet sona erer.