Yatar Süresi Kavramı
Yatar süresi, bir kişinin mahkeme tarafından hükmedilen hapis cezasının tamamını hapishanede geçirmesi yerine, cezasının belirli bir kısmını infaz kurumunda çektikten sonra tahliye edilmesine imkan tanıyan süredir. Yatar süresi, Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Kanun ve ilgili mevzuat çerçevesinde düzenlenir.
Yatar Süresi Nasıl Hesaplanır?
1. Hükmedilen Ceza ve İnfaz Oranı
Yatar süresi, mahkeme tarafından hükmedilen ceza üzerinden belirlenen infaz oranına göre hesaplanır.
- Genel İnfaz Oranı: Türk hukukunda, kural olarak hapis cezasının 2/3’ü infaz kurumunda çekilir.
- Koşullu Salıverme: Yatar süresinin tamamlanmasının ardından, kalan ceza koşullu salıverme ile dışarıda çekilir.
2. Denetimli Serbestlik
Denetimli serbestlik, hükümlünün cezasının son kısmını hapishane dışında denetim altında geçirmesini sağlar.
- Denetimli Serbestlik Süresi: Genel olarak 1 yıl. Ancak belirli suçlar için bu süre farklılık gösterebilir.
3. İnfaz Kanununda Özel Durumlar
Bazı suçlar ve özel durumlar, yatar süresinin hesaplanmasını etkileyebilir:
- Ağırlaştırılmış Müebbet Hapis: 30 yıl,
- Müebbet Hapis: 24 yıl,
- Adli Para Cezasının Hapse Çevrilmesi: 1 gün karşılığı genellikle 100 TL üzerinden hesaplanır.
Yatar Süresini Etkileyen Faktörler
1. Suçun Niteliği
Bazı suçlarda infaz oranı değişiklik gösterebilir:
- Terör Suçları ve Örgütlü Suçlar: İnfaz oranı genellikle daha yüksektir (%75 veya daha fazla).
- Adli Suçlar: İnfaz oranı %67 olarak uygulanır.
2. İyi Hal İndirimi
Hükümlünün hapishanedeki davranışları, yatar süresini doğrudan etkileyebilir. İyi hal indirimi ile hükümlü, erken tahliye olabilir.
3. Af ve İnfaz Düzenlemeleri
Genel af veya infaz düzenlemeleri, yatar süresini azaltabilir. Bu tür düzenlemeler genellikle siyasi veya toplumsal nedenlere bağlı olarak çıkarılır.
Yatar Süresi ile İlgili Özel Durumlar
1. Çocuk Hükümlüler
Çocuk hükümlüler için yatar süresi, yetişkinlere göre daha kısa olabilir. Ayrıca, denetimli serbestlik süresi daha uzun uygulanabilir.
2. Kadın Hükümlüler
Hamile veya yeni doğum yapmış kadın hükümlüler, cezalarını infaz ertelemesi talep edebilir. Bu durum yatar süresini etkileyebilir.
3. Yaşlı ve Hasta Hükümlüler
Ağır hastalığı olan veya 65 yaş üstü hükümlüler, cezanın infazını dışarıda tamamlayabilir.
Yatar Süresi Hesaplama Örneği
Örnek 1: 12 Yıl Hapis Cezası Alan Biri İçin
- Hükmedilen ceza: 12 yıl,
- İnfaz oranı: 2/3 (%67),
- Yatar süresi: 8 yıl,
- Denetimli serbestlik: 1 yıl (son yıl).
Sonuç: Hükümlü 7 yıl hapishanede yatar, 1 yıl denetimli serbestlikle tahliye edilir.
Sıkça Sorulan Sorular
Yatar süresi nasıl hesaplanır?
Mahkemece hükmedilen ceza, suçun niteliğine ve infaz oranına göre hesaplanır. Genelde cezanın 2/3’ü yatar süresi olarak belirlenir.
Denetimli serbestlik hangi suçlarda uygulanır?
Denetimli serbestlik, kural olarak tüm suçlar için uygulanabilir. Ancak cinsel suçlar, terör suçları gibi bazı ağır suçlar denetimli serbestlik kapsamı dışında kalabilir.
İyi hal indirimi nedir?
Hükümlünün hapishanede iyi davranış göstermesi durumunda, ceza infaz kurumu yönetimi tarafından belirlenen bir indirimdir.
Yatar süresini etkileyen af düzenlemeleri nelerdir?
Genel af veya özel af düzenlemeleri, yatar süresini azaltabilir veya tamamen kaldırabilir.
Hangi suçlar için yatar süresi daha uzundur?
Terör, uyuşturucu ticareti ve örgütlü suçlarda yatar süresi genellikle daha uzundur.
Bu makale, yatar süresi kavramını, hesaplama yöntemlerini ve etkileyen faktörleri kapsamlı şekilde ele almıştır. Ceza infaz süreçleriyle ilgili daha fazla bilgi için bir avukattan destek almanız önerilir.